یکی از عمل های شایع در مردان بعد از سن ۵۰ سالگی، عمل پروستات می باشد. که در این مقاله مفصلا به بررسی انواع روش های آن می پردازیم.
پروستات یک غده است که در زیر مثانه و جلوتر از مقعد قرار دارد. این غده با ترشح مایعی که حاوی اسپرم در دستگاه تناسلی فرد است، نقش مهمی را در بدن مردان ایفا می کند.
عمل جراحی مربوط به برداشتن کامل و یا بخشی از پروستات در مردان را پروستاتکتومی می نامند. دلایل اصلی و متداول برای انجام این عمل می توانند سرطان پروستات، بزرگی پروستات و یا هایپرپلازیای خوش خیم پروستات (BPH) باشند.
قبل از این که بخواهید روش درمانی برای رفع مشکلات مربوط به پروستات خود را انتخاب کنید به مشاوره و تشخیص دقیق وضعیت سلامت پروستات توسط پزشک متخصص نیاز دارید.
انواع مختلف جراحی پروستات می توانند با بیهوشی عمومی انجام شوند که شما را به خواب فرو برده و یا فقط از بیهوشی ستون فقرات استفاده شود که فقط بخش پایینی بدن شما را بی حس می کنند. پزشک متخصص و معالج شما بر اساس وضعیت سلامت و نوع بیماری نحوه بی هوشی شما در حین انجام عمل را تعیین می کند.
اگر بزرگی پروستات منجر به ایجاد هماچوری (ادرار خونی) شود.
اگر بزرگی خوش خیم پروستات منجر به عفونت های عود شونده ادراری شود.
اگر فشار زیاد پروستات بر روی مثانه و یا حالب ها منجر به ایجاد نارسایی کلیه شود.
علائم ادراری ناشی از پروستات چنانچه شدید باشند.
گاهی بیماری شب ادراری بیش از حد و بی خوابی حاصل از آن، فعالیت روزانه فرد را مختل می کند، لذا بیمار تقاضای عمل جراحی پروستات می کند و جراح می تواند طبق خواسته بیمار عمل کند. اصولا علائم ادراری ناشی از پروستات را طبق فرمولی که IPSS نامیده می شود، محاسبه کرده و به سه دسته تقسیم می کنند:
خفیف
متوسط
شدید
برای مثال طبق این فرمول فردی که در روز ۲ بار از حد معمول بیشتر ادرار می کند، سوزش ادرار ندارد، شب یک بار بیشتر از معمول ادرار می کند، ادرار وی گاهی قطع و وصل می شود و گاهی آخر ادرار قطره قطره اتفاق می افتد، در گروهی قرار می گیرد که می توان بدون هیچگونه تجویز دارو، بیماری او کنترل شود.
چنانچه علائم دیگری به علائم فوق اضافه شوند و شدیدتر شوند، در دسته متوسط قرار گرفته و در حدود ۴۰ درصد این بیماران با مصرف دارو مشکلشان برطرف می شود. دسته سوم که در گروه شدید قرار می گیرند، ۷ علامت ناشی از پروستات را دارند و الزاما باید مورد عمل جراحی پروستات قرار گیرند.
در حدود ۸۰ درصد افراد در سن ۷۰ و ۸۰ سالگی داراری علائم ادراری ناشی از پروستات می باشند. روش های متعددی را برای عمل جراحی پروستات توصیه کرده اند ولی دو نوع روش معمول آن عبارتند از جراحی باز و دیگری عمل با دستگاه که به آن TURP می گویند. معمولا ۹۰ تا ۹۵ درصد عمل جراحی پروستات در مردان در دنیا به روش TUR-P صورت می گیرد.
توجه: یکی از نکات مهم که باید به آن اشاره کرد این است که مردی که دچار علائم ادراری ناشی از پروستات است نباید الزاما بزرگی پروستات داشته باشد و ممکن است پروستات، کوچک باشد. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که علائم ادراری ارتباطی به بزرگی یا کوچکی پروستات ندارند.
هدف از انجام عمل پروستات به وضعیت فعلی بدن شما برمی گردد. به عنوان مثال هدف از انجام عمل جراحی سرطان پروستات، حذف بافت های سرطانی از این ناحیه بدن است. هدف از انجام جراحی بزرگی خوش خیم پروستات نیز حذف بافت های اضافی پروستات و برگشت جریان متداوم ادراری در آقایان است.
پروستاتکتومی باز که در گذشته از آن با نام عمل جراحی باز پروستات یاد می شد یکی از روش های درمانی به شمار می رود. در این نوع روش درمانی، پزشک معالج برشی در روی پوست شما ایجاد می کند تا بتواند پروستات و بافت های اضافی دور آن را حذف کند. دو راه کار درمانی کلی در این زمینه وجود دارد، از جمله:
پزشک جراح در این روش یک برش را از ناحیه شکم تا ناحیه اورت آقایان ایجاد می کند. در اکثر موارد پزشک جراح فقط خود پروستات را خارج می کند. با این حال اگر متوجه پخش شدن این غده سرطانی شوند ممکن است بخش های بیشتری را از بدن جهت انجام آزمایش خارج کنند. ممکن است اگر مشخص شود غده سرطانی در بدن پخش شده باشد، پزشک جراح، عمل را متوقف کرده و آن را کامل نکند.
پزشک معالج یک برش را در فاصله بین مقعد تا کیسه بیضه ها ایجاد می کند. این روش معمولا زمانی انتخاب می شود که به دلیل وجود شرایط و بیماری های پزشکی خاص، انجام عمل رتروپیوبیک رادیکال در بیمار امکان پذیر نیست. در این حالت پزشک جراح امکان حذف گره های لنفاوی را ندارد. این عمل جراحی به نسبت روش قبلی زمان کمتری نیاز دارد، اما ریسک بروز مشکلات نعوظ در آقایان با این روش بالاتر است.
هر دو روش درمانی مذکور در بالا ممکن است تحت بی هوشی عمومی و یا بی حسی موضعی انجام شوند و این موضوع را پزشک جراح و متخصص بیهوشی تعیین خواهند کرد.
جراحی لاپراسکوپی یک روش درمانی با کمترین حالت تهاجم و برش بدنی برای درمان پروستات بزرگ یا سرطان پروستات در آقایان به شمار می رود. برای این روش درمانی نیز دو راهکار مختلف جهت انتخاب وجود دارد:
این نوع از جراحی نیازمند ایجاد چندین برش کوچک در بدن است تا پزشک معالج بتواند لوازم پزشکی کوچک و مخصوصی را وارد بدن انسان کند. پزشک جراح شما از یک تیوب باریک همراه با دوربین استفاده می کند تا ناحیه درون بدن را ببیند.
برخی جراحی ها از یک رابط کاربری رباتیک بهره می برند. در این نوع از عمل جراحی، پزشک معالج در یک اتاق خاص قرار می گیرد و یک دست رباتیک را از آنجا همزمان با مشاهده کردن یک مانیتور نشان دهنده وضعیت، حرکت می دهد. این دست رباتیک قابلیت مانور بیشتری داشته و نسبت به روش های سنتی از دقت بالاتری برخوردار است.
طبق یک مقاله منتشر شده در سال ۲۰۱۰ پیرامون روش های جراحی مختلف سرطان پروستات، خروجی پروستاتکتومی رادیکال (ORP)، لاپراسکوپی (LRP) و پروستاتکتومی ربات محور (RALRP) آنچنان متفاوت از هم نیستند. اما افرادی که دو روش مبتنی بر لاپراسکوپی را انتخاب می کنند، ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
کاهش میزان خون ریزی
کاهش درد
نیاز کمتر به بستری بودن در بیمارستان
دوران بهبود کوتاه تر
علاوه بر این، افرادی که روش لاپراسکوپی مبتنی بر ربات را به جای لاپراسکوپی معمولی انتخاب می کنند معمولا خیلی زودتر تداوم در ادرار و مدفوع را بدست می آورند و به میزان کمتری برای بستری شدن در بیمارستان نیاز دارند. اما خروجی نهایی کار باز هم به تجربه و عملکرد پزشک جراح و مهارت وی بستگی دارد.
این نوع روش جراحی به کمک لیزر می تواند بزرگی خوش خیم پروستات در آقایان را بدون نیاز به ایجاد برش بر روی پوست درمان کند. به جای ایجاد برش، پزشک جراح یک میله کوچک فایبر آپتیک را از طریق آلت تناسلی وارد بدن کرده و آن را به بخش مجرای ادراری هدایت می کند. سپس پزشک جراح بافت هایی از پروستات که جریان ادرار را مسدود کرده اند را جدا می کند.
توجه: جراحی لیزری پروستات ممکن است تاثیر بالایی در رفع مشکلات ادراری آقایان نداشته باشد