تیروئیدکتومی یک نوع روش جراحی میباشد که کل یا بخشی از غده تیروئید را برمیدارند.
تیروئیدکتومی یک نوع روش جراحی میباشد که کل یا بخشی از غده تیروئید را برمیدارند. تیروئید یک غده پروانهای شکل بوده که در قاعده گردن قرار گرفته است. این غده هورمونهایی ترشح میکند که جنبههای مختلف متابولیسم را از فعالیت قلبی گرفته تا اینکه با چه سرعتی و چه مقدار کالری بسوزد؛ تنظیم میکند.
تیروئیدکتومی برای درمان بیماریهای تیروئیدی مانند سرطان، بزرگشدگی تیروئید غیر سرطانی (گواتر) و تیروئید پرکار (هیپرتیروئیدیسم) مورد استفاده قرار میگیرد.
اینکه چه مقدار از غده تیروئید برداشته شود، وابسته به نوع عارضه میباشد. در صورتی که تنها بخشی از تیروئید برداشته شود (partial thyroidectomy)، تیروئید ممکن است قادر به ادامه فعالیت طبیعی بعد از عمل جراحی باشد. منتهی اگر کل تیروئید برداشته شود (total thyroidectomy) بیمار نیازمند درمانهای روزانه با هورمونهای تیروئیدی برای جایگزینی عملکرد طبیعی تیروئید است.
تیروئیدکتومی ممکن است در موارد زیر توصیه شود:
تیروئیدکتومی در حالت کلی یک روش ایمن بوده اما مثل هر عمل جراحی دیگری، تیروئیدکتومی نیز میتواند عوارضی داشته باشد. عوارض بالقوه تیروئیدکتومی عبارتند از:
اگر بیمار هیپرپاراتیروئیدیسم داشته باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند محلولهای یدی و پتاسیمی برای تنظیم عملکرد تیروئیدی و کاهش خطر خونریزی را برای بیمار تجویز کند.
امکان دارد بیمار قبل از عمل از خوردن و نوشیدن به یک مدت خاص و بیشتر به دلیل عوارض ناشی از بیهوشی منع شود.
قبل از برنامهریزی برای عمل، بهتر است از یکی از نزدیکان درخواست شود تا بعد از عمل جراحی در منزل به وی کمک کند. قبل از عمل نیز باید تمام جواهرات درآورده شوند.
به طور معمول جراحان، عمل تیروئیدکتومی را در طول بیهوشی عمومی انجام میدهند. متخصص بیهوشی یا مسئول مربوطه داروهای بیهوشی را به صورت گاز – از طریق تنفس با ماسک – یا تزریق داروی بیهوشی به صورت مایع و به داخل ورید منجر به بیهوشی بیمار میشود. بعد از بیهوشی لوله تنفسی در تراکئا بیمار برای کمک به تنفس وی در حین عمل قرار داده میشود.
سپس با قرار دادن مانیتورهای متعدد بر روی بدن از باقی ماندن ضربان قلب، اکسیژن خون و فشار خون در سطح نرمال اطمینان حاصل میکنند. این پایشگرها شامل کاف فشار خون بر روی بازو و لیدهای پایشگر قلب خواهند بود که به قفسه سینه متصل میشوند.
بعد از بیهوشی، جراح برشی در پایین مرکز گردن ایجاد خواهد کرد. این برش اغلب زیر چروک پوستی ایجاد میشود و به همین دلیل پس از التیام جای زخم زیاد به چشم نخواهد خورد. سپس بخشی از غده تیروئید یا کل آن، بسته به علت جراحی، برداشته میشود.
اگر تیروئیدکتومی به سبب سرطان تیروئید انجام میگیرد، جراح علاوه بر غده، گرههای لنفاوی اطراف آن را نیز بررسی و در صورت لزوم خارج خواهد کرد. تیروئیدکتومی معمولاً یک تا دو ساعت زمان میبرد، البته بسته به وسعت محل جراحی این زمان بیشتر یا کمتر خواهد شد.
چندین رویکرد به تیروئیدکتومی وجود دارد که از این قرارند:
تیروئیدکتومی متعارف. این روش با ایجاد یک برش در مرکز گردن به منظور دسترسی مستقیم به غده تیروئید صورت میگیرد. اکثر بیماران کاندید این عمل جراحی میشوند.
تیروئیدکتومی داخلدهانی. این روش با ایجاد برشی در داخل دهان انجام میشود.
تیروئیدکتومی اندوسکوپیک. این روش از برشهای کوچکتری در گردن استفاده میکند. تجهیزات جراحی و دوربین از طریق برش داخل میشوند و راهنمای جراح حین عمل خواهند بود.
پس از عمل جراحی، تیم پزشکی بیمار را به اتاق ریکاوری برده و روند بازیابی از جراحی و بیهوشی را تحت نظر خواهند گرفت. پس از به هوش آمدن کامل، بیمار به بخش منتقل خواهد شد.
برخی از بیماران به تخلیه زیر برش گردنی نیازمند میشوند. این لوله تخلیه معمولاً صبح بعد از عمل برداشته میشود.
پس از تیروئیدکتومی، بعضی افراد درد گردن، خشونت یا ضعف صدا را تجربه میکنند. این نشانهها به معنی آسیب دائمی به عصب حنجرهای نیست، بلکه در بیشتر مواقع موقتی بوده و بر اثر تحریک لوله تنفسی میباشد که حین عمل، داخل نای تعبیه میشود. تحریک مستقیم اعصاب در جراحی نیز عاملی دیگر است.
خوردن و آشامیدن پس از جراحی طبق معمول خواهد بود. بسته به نوع عمل جراحی، میتوان در همان روز عمل مرخص شد، و یا به توصیهی پزشک، شب را در بیمارستان صبح کرد.
پس از انتقال به خانه، بازگشت به فعالیتهای معمول انتظار میرود. برای کارهای خشنی مثل بلند کردن وسایل سنگین یا ورزشهای پربرخورد حداقل ۱۰ تا ۱۴ روز صبر کنید.
جای زخم جراحی یک سال بعد محو خواهد شد. شاید برای تسریع روند، پزشک کرم ضدآفتاب خاصی را برای بیمار تجویز نماید.
تاثیرات دراز مدت تیروئیدکتومی وابسته به این است که چه مقدار از تیروئید لازم است که برداشته شود.
اگر تنها بخشی از تیروئید برداشته شود، بخش باقی مانده به طور معمول فعالیت خود را افزایش خواهد داد؛ طوری که حتی ممکن است نیاز به درمان با هورمون تیروئیدی نیز نباشد.
اگر کل تیروئید برداشته شود، بدن قادر به ساختن هورمون تیروئیدی نبوده و بدون مصرف دارو، علائم مربوط به تیروئید کمکار (هیپوتروئیدیسم) بروز خواهد کرد. به همین دلیل بیمار نیازمند این است که روزانه یک قرص که شامل هورمون تیروئید سنتتیک لووتیروکسین (لووکسیل، سینتروئید و یونیتروئید) است، مصرف کند.
این هورمون جایگزین، مشابه هورمون ساخته شده طبیعی توسط غده تیروئید بوده و همان عملکرد را در بدن خواهد داشت. پزشک مربوطه میزان داروی مورد نیاز را براساس آزمایشهای خونی که بعد از انجام عمل جراحی انجام میشود، مشخص خواهد کرد.
خلاصه مطلب
تیروئیدکتومی یک نوع روش جراحی میباشد که کل یا بخشی از غده تیروئید را برمیدارند. تیروئید یک غده پروانهای شکل بوده که در قاعده گردن قرار گرفته است. این غده هورمونهایی ترشح میکند که جنبههای مختلف متابولیسم را از فعالیت قلبی گرفته تا اینکه با چه سرعتی و چه مقدار کالری بسوزد؛ تنظیم میکند.
تیروئیدکتومی برای درمان بیماریهای تیروئیدی مانند سرطان، بزرگشدگی تیروئید غیر سرطانی (گواتر) و تیروئید پرکار (هیپرتیروئیدیسم) مورد استفاده قرار میگیرد.
اینکه چه مقدار از غده تیروئید برداشته شود، وابسته به نوع عارضه میباشد. در صورتی که تنها بخشی از تیروئید برداشته شود (partial thyroidectomy)، تیروئید ممکن است قادر به ادامه فعالیت طبیعی بعد از عمل جراحی باشد. منتهی اگر کل تیروئید برداشته شود (total thyroidectomy) بیمار نیازمند درمانهای روزانه با هورمونهای تیروئیدی برای جایگزینی عملکرد طبیعی تیروئید است.